Οι πολεμικές τέχνες και η τυφλή πίστη

Σκληρά μαθήματα ρεαλισμού

           

                             

Οι πολεμικές τέχνες είναι από τις «δραστηριότητες» που έρχονται τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο δυναμικά. Κάποια χρόνια πριν, η πλειονότητα του κόσμου μιλούσε για το καράτε, άντε και για το κουνγκ-φου, ωστόσο σήμερα αυτό έχει αλλάξει και το αϊκίντο, το ουινγκ-τσουνγκ, το τάι-τσι, το κραβ μαγκά κ.ά. δεν είναι απλώς «κινέζικα», αλλά κινεζικές (και άλλες ανατολικές) τέχνες πολέμου, στις οποίες επιδίδονται πολλοί άνθρωποι στη Δύση.

Πολλοί από όσους ασχολούνται με κάποιο τρόπο με τις τέχνες αυτές, τις έχουν συνδέσει με μια «βαθύτερη φιλοσοφία» ή ακόμα και με μια μεταφυσική διάσταση η οποία, μάλλον, δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα, όπως μας εξηγεί και ο Γρηγόρης Α. Μηλιαρέσης με μια σειρά άρθρων του γύρω από το ζήτημα αυτό. Το θέμα χρειάζεται αρκετή συζήτηση, ωστόσο επιλέξαμε να αναδημοσιεύσουμε το παρακάτω άρθρο του κ. Μηλιαρέση από την ιστοσελίδα του Πανελλήνιου Οδηγού Πολεμικών Τεχνών «Πολεμικές Τέχνες», καθώς, μέσα από ένα παράδειγμα, μας φέρνει λίγο πιο κοντά στην πραγματική διάσταση του τι σημαίνει να χρησιμοποιείς τη δύναμη της σκέψης σου μαζί με τη δύναμη του σώματός σου…

Σκληρά μαθήματα ρεαλισμού 

του Γρηγόρη Α. Μηλιαρέση

Κατά μια έννοια είναι συνέχεια του θέματος στο οποίο αναφέρθηκα στο προηγούμενο κείμενό μου εδώ, στον Πανελλήνιο Οδηγό Πολεμικών Τεχνών με τίτλο «Υπερφυσικές εμπειρίες»∙ η διαφορά είναι ότι φωτίζει μια άλλη διάσταση της πεποίθησης πολλών ότι οι πολεμικές τέχνες έχουν κάποιες οριακά «μαγικές» διαστάσεις (ας μη φοβόμαστε τις λέξεις: «μεταφυσική» και «μαγεία» είναι διαφορετικοί τρόποι να αναφερθούμε στο ίδιο πράγμα εκτός αν, όπως επίσης έγραψα στο ίδιο κείμενο, αν μιλάμε σε καθαρά φιλοσοφικό πλαίσιο). Και δυστυχώς το «φωτίζει» είναι σχετικό, καθώς ουσιαστικά πρόκειται για ένα πολύ σκοτεινό κομμάτι της ανθρώπινης ψυχής: τη διάθεση πολλών να πιστέψουν ορισμένους ανθρώπους και να καθοδηγηθούν από αυτούς ακόμα και αν η πραγματικότητα τους υπαγορεύει να μην το κάνουν. 

Η ιστορία περιλαμβάνει δύο Ιάπωνες πολεμικοτεχνίτες: τον 65χρονο Ριούκεν Γιανάγκι, ο οποίος προέρχεται από τον κόσμο του Ντάιτο Ρίου (*) και τον 35χρονο Τσουγιόσι Ιουαούρα, ασκούμενο στο βραζιλιάνικο ζίου ζίτσου και αθλητή των μεικτών πολεμικών τεχνών (ΜΜΑ). Και το περιστατικό, το οποίο έκανε το γύρο του κόσμου χάρη στο σχετικό βίντεο που αναρτήθηκε στο YouTube (δείτε το εδώ) και που έχει σήμερα σχεδόν 11 εκατομμύρια θεάσεις, ήταν η αναμέτρησή τους στο Νομαρχιακό Αθλητικό Κέντρο του Σαπόρο στο νησί Χοκάιντο στις 26 Νοεμβρίου του 2008, μια αναμέτρηση η οποία έγινε κατόπιν ανοιχτής πρόκλησης του πρώτου προς οποιονδήποτε ασκούμενο στις πολεμικές τέχνες και δη με χρηματικό έπαθλο ένα εκατομμύριο γεν (περί τις 7.000 ευρώ).
Ως εδώ η ιστορία δεν ακούγεται πολύ συναρπαστική, πέρα ίσως από τη διαφορά ηλικίας μεταξύ των δύο αντιπάλων, όμως στα 65 στην Ιαπωνία δεν θεωρείται κανείς ηλικιωμένος. Κάπως πιο ενδιαφέρουσα ακούγεται η αντιπαράθεση δύο τόσο διαφορετικών μαχητικών στιλ (Ντάιτο Ρίου/αϊκίντο και ΜΜΑ) όμως και τέτοιες έχουν γίνει αρκετές (το επεισόδιο για το αϊκίντο της σειράς «Samurai Spirit» με τον πρώην πρωταθλητή του Κ1, Νίκολας Πέτας, δείχνει μια αρκετά διασκεδαστική εκδοχή μιας από αυτές). Αν όμως ερευνήσει κανείς το προφίλ του Ριούκεν Γιανάγκι όπως αυτό εικονογραφείται επίσης σε διάφορα βίντεο (π.χ. στη σειρά «The fact of Yanagi Ryuken Daitoryu-Aikido» ή στη σειρά «1/6 Amazing Ki power! Yanagi Ryuken Daitoryu-Aikido») θα δει πού βρίσκεται το πραγματικό ενδιαφέρον και γιατί επέλεξα να ασχοληθώ μ’ αυτόν στο κείμενο που διαβάζετε (από αυτή την άποψη είναι καλύτερα να δει κανείς πρώτα τα τελευταία βίντεο και μετά αυτό της αναμέτρησης).

Ο κ. Γιανάγκι υποστηρίζει –και επιδεικνύει στα βίντεο- ότι η τεχνική του είναι τόσο αναπτυγμένη που ξεπερνάει τους νόμους της φύσης: δέχεται επιθέσεις από δεκάδες αντιπάλους (στην πραγματικότητα, μαθητές του) και καταφέρνει να τις αποκρούσει όλες, συχνά από απόσταση μεγαλύτερη των 50 εκατοστών –οι αντίπαλοι δείχνουν να παγώνουν σαν να χτυπήθηκαν από τα «stun guns» των ταινιών επιστημονικής φαντασίας και συχνά μένουν ακίνητοι σε κάποια γκροτέσκα πόζα σαν να μην μπορούν να αποδράσουν από κάποια αόρατα δεσμά. Και για να ολοκληρωθεί η εικόνα, με τα πρόσωπά τους παραμορφωμένα από συσπάσεις και μορφασμούς πόνου –όλα αυτά καθώς ο δάσκαλός τους κινείται σαν να κάνει βόλτα στο πάρκο ανεβοκατεβάζοντας απλώς τα χέρια του και χαμογελώντας με αυταρέσκεια.

Στην επίδειξη-αναμέτρηση στο Χοκάιντο ωστόσο, τα πράγματα έγιναν διαφορετικά: αρχικά ο Τσουγιόσι Ιουαούρα κινείται κάπως επιφυλακτικά, ίσως διερωτώμενος μήπως το ανεβοκατέβασμα των χεριών του 65χρονου έχει όντως κάποιο αποτέλεσμα και στη συνέχεια, βρίσκοντας μάλλον τον εαυτό του, αγκαλιάζει τον κ. Γιαναγκι και του καταφέρνει ένα χτύπημα με το γόνατο, ρίχνοντάς τον κάτω. Ο τελευταίος σηκώνεται, εμφανώς σοκαρισμένος, ελέγχει να δει αν τρέχει αίμα από τη μύτη ή το στόμα του και ο «αγώνας» διακόπτεται για λίγο, όμως φαίνεται ότι το «ξόρκι» έχει λυθεί και ο νεαρός άντρας συνειδητοποιεί ότι έχει το πάνω χέρι. Έτσι, όταν επιστρέφουν, πιάνει το «δάσκαλο» από το αριστερό χέρι, του καταφέρνει τρία χτυπήματα στο πρόσωπο με το δικό του αριστερό και συνεχίζει με δύο λακτίσματα –κάπου εκεί ο κ. Γιανάγκι πέφτει στα τέσσερα και εγκαταλείπει, ενώ ο 35χρονος αθλητής ανακηρύσσεται νικητής.
Τα περισσότερα από τα σχόλια στο βίντεο είναι του τύπου «καλά να πάθει ο απατεώνας» και ομολογουμένως είναι δύσκολο για το θεατή να μη συμφωνήσει, ιδιαίτερα αν έχει δει τα πρώτα βίντεο και έχει αισθανθεί ότι αυτό που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια του είναι φτιαχτό. Όμως εδώ είναι που αρχίζουν να μπαίνουν τα ενδιαφέροντα ερωτήματα: γιατί οι μαθητές του Ριούκεν Γιανάγκι δεν αμφισβήτησαν αυτό που είδαν στις επιδείξεις και δέχτηκαν να γίνουν μαθητές του; Και γιατί μετά το περιστατικό δεν τον εγκατέλειψαν μαζικά; (Δεν υπάρχει καμία σχετική αναφορά σε όσες πηγές βρήκα και ο κ. Γιανάγκι, ο οποίος εξακολουθεί να αυτοαποκαλείται «Κιάι Μάστερ» στο σάιτ του, δεν κρύβει ότι έχασε –απλώς πλέον αντί για «100%» δηλώνει «99% ανίκητος»). Τι είναι αυτό που οδηγεί κάποιους να εγκαταλείψουν κάθε επαφή με την πραγματικότητα και να δεχθούν να γίνουν «μαθητές» ενός τέτοιου «δασκάλου»;
Ένα παλιό τσιτάτο που αποδίδεται, μάλλον εσφαλμένα, στον πρωτοπόρο του αμερικανικού τσίρκου, Φινέας Τ. Μπάρνουμ υποστηρίζει ότι «κάθε στιγμή γεννιέται και ένα κορόιδο»∙ κρίνοντας από διάφορα πράγματα που βλέπουμε γύρω μας ίσως η υπέρ-απλούστευση αυτή να είναι κατά βάση σωστή. Ομολογώ πάντως ότι δυσκολεύομαι να αρκεστώ σε κάτι τέτοιο, ειδικά σε έναν κόσμο όπως αυτός των πολεμικών τεχνών, ίσως επειδή οι πολεμικοτεχνίτες οφείλουν να είναι περισσότερο ρεαλιστές –αν μη τι άλλο, έχουν στη διάθεσή τους ένα πολύ καλό εργαλείο για να ελέγξουν τους ισχυρισμούς κάθε «Κιάι Μάστερ» και αυτό είναι η ίδια η τέχνη τους. Μέχρι και τη δεκαετία του 1960 (και ακόμα και μετά από αυτή, απλώς πλέον σε πολύ πιο χαμηλούς τόνους), οι «δάσκαλοι» που δήλωναν ότι διαθέτουν τέτοιου τύπου ικανότητες, δέχονταν επισκέψεις από ανθρώπους που ήθελαν να επιβεβαιώσουν το αληθές του λόγου τους.
Αυτό δε, δεν ίσχυε μόνο στις περιπτώσεις όσων υποστήριζαν ότι μπορούσαν να υπερβούν τους νόμους της φυσικής: Ακόμα κι ο Τζίγκορο Κάνο, προκειμένου να εδραιώσει το τζούντο του χρειάστηκε να δεχτεί να δοκιμαστεί εναντίον των εκπροσώπων των άλλων κλασσικών σχολών ζίου-ζίτσου και μόνο όταν τα κατάφερε έτυχε της αποδοχής που οδήγησε στην κυριαρχία του συστήματός του. Χωρίς να θέλω να υποστηρίξω τις… εφόδους από τη μια σχολή στην άλλη, μήπως θα ήταν καλό τουλάχιστον σε περιπτώσεις που ο άνθρωπος που έχουμε απέναντί μας υποστηρίζει κάτι τόσο εξόφθαλμα εκτός πραγματικότητας να έχουμε, αν μη τι άλλο, μια κάπως πιο κριτική ματιά; Ή αν δεν την έχουμε, να αναρωτηθούμε γιατί;

(*) Κατά δήλωσή του –η παραπάνω ιστορία δεν υπονοεί τίποτα για το Ντάιτο Ρίου όπως αυτό διδάσκεται είτε από τους απογόνους, είτε από τους επιγόνους του Σοκάκου Τακέντα.

periodiko