Η θεώρηση των Ελλήνων για τον θάνατο

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ


Ο θάνατος δεν θα πρέπει να μας απασχολεί, επειδή όταν εμείς υπάρχουμε, ο θάνατος δεν είναι παρών και όταν ο θάνατος είναι παρών, εμείς δεν υπάρχουμε.

ΞΕΝΟΦΑΝΗΣ

Εκ γαίης γαρ πάντα και εις γην πάντα τελευτά.



ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ (Εγχειρίδιο,ΧΙ).

'' Μηδέποτε επί μηδενός είπεις ότι "Απώλεσα αυτό", αλλ' ότι "Απέδωκα". Το παιδίον απέθανεν; απεδόθη. Η γυνή απέθανεν; απεδόθη. Το χωρίον αφηρέθην; Ουκούν και τούτο απεδόθη... μέχρι δ' αν διδώ ως αλλοτρίου αυτού επιμελού, ως του πανδοχείου οι παριόντες. ''



ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Γοργίας, 524Β)

'' Ο θάνατος τυγχάνει ων, ως εμοί δοκεί, ουδέν άλλο ή δυοίν πραγμάτοιν διάλυσις, 
της ψυχής και του σώματος απ' αλλήλου. '' 


`Οταν επέρχεται ο θάνατος στον άνθρωπο, το μεν θνητό μέρος αυτού, καθώς φαίνεται, πεθαίνει, 
το δε αθάνατο, η ψυχή, σηκώνεται και φεύγει σώο και άφθαρτο.

ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Φαίδων, 10Ε)

'' Επιόντος άρα θανάτου επί τον άνθρωπον, το μεν θνητόν, ως έοικεν, αυτού αποθνήσκει, 
το δ' αθάνατον, σώον και αδιάφθορον, οίχεται απιόν. ''


Ωραία πραγματικά απόκρυφη διδασκαλία μας δόθηκε απ' τους θεούς, ότι δηλαδή ο θάνατος, 
όχι μόνο δεν είναι κακό (επιζήμιο) για τους ανθρώπους, αλλ' αντίθετα είναι ωφέλιμο πράγμα.

Επιτάφιο επίγραμμα ιεροφάντη (Εφημερίδα Αρχαιολόγων 1883,σελ.81)

'' Η καλόν εκ μακάρων μυστήριον, ου μόνον είναι τον θάνατον θνητοίς ου κακόν, αλλ' αγαθόν. '' 


Ο, τι πεθαίνει δε χάνεται, αλλά μένει μέσα στη φύση.

ΜΑΡΚΟΥ ΑΥΡΗΛΙΟΥ(Τα εις Εαυτόν Η,ιη)

'' `Εξω του κόσμου το αποθανόν ου πίπτει. '' 


Τίποτα δε διαφέρει ο θάνατος απ' τη ζωή.

ΘΑΛΗΣ (Διογ.Λαερτ.Βιοι Φιλοσ.Ι,35)

'' Ουδέν έφη τον θάνατον διαφέρειν του ζην. '' 


Ο θάνατος τότε θα έλθει, όποτε οι Μοίρες ορίσουν.

ΚΑΛΛΙΝΟΣ (Ανθολ.Στοβαίου ΝΑ,19)

'' Θάνατος τότ' έσσεται οπότε κεν δη Μοίραι επικλώσωσι. ''


Ο ύπνος και ο θάνατος είναι δίδυμα αδέλφια.

ΟΜΗΡΟΣ (Ιλιάς,Π,672)

'' Ύπνω και θανάτω διδυμάοσιν . '' 


Η ένωση της ψυχής με το σώμα δεν είναι με κανένα τρόπο ανώτερη απ' το χωρισμό τους.

ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Νόμοι,828D).

'' Κοινωνία γαρ ψυχή και σώματι διαλύσεως ουκ έστιν η κρείττον. ''


`Οποιος απ' τους ανθρώπους φοβάται πολύ το θάνατο, γεννήθηκε μωρός. Η έννοια του θανάτου, ανήκει στη Μοίρα. 
`Οταν έλθει ο καιρός, ακόμα και στ' ανάκτορα του Δία αν καταφύγεις, είναι αδύνατο να τον αποφύγεις.

ΣΟΦΟΚΛΗΣ (Ανθολ.Στοβ.ΡΙΗ,12)

'' `Οστις δε θνητών θάνατον ορρωδεί λίαν, μωρός πέφυκε· τη τύχη μέλει τάδε·
όταν δ' ο καιρός του θανείν ελθών τύχη, ουδ' αν προς αυλάς Ζηνός εκφύγει μολών. '' 


Πρέπει ν' ακολουθήσουμε την άποψη του Αναξαγόρα, εξ' αιτίας της οποίας αναφώνησε, 
όταν πέθανε το παιδί του: "`Ηξερα ότι γέννησα θνητό".

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ (Ηθικά,474D).

'' `Εξεστι γαρ την Αναξαγόρου διάθεσιν, αφ' ης επί τη τελευτή του παιδός ανεφώνησεν, 
"`Ηδειν θνητόν γεννήσας". ''


Πένθησε με μέτρο τους γνωστούς σου. Γιατί δεν έχουν πεθάνει, 
αλλά τον ίδιο δρόμο που όλοι αναγκαστικά θα περάσουμε, αυτοί τον πήραν πρώτοι.

ΑΝΤΙΦΑΝΗΣ (Ανθολ.Στοβ.ΡΚΔ,27).

'' Πενθείν δε μετρίως τους προσήκοντας φίλους, ου γαρ τεθνάσιν, αλλά την αυτήν οδόν, 
ην πάσιν ελθείν έστ' αναγκαίως έχον, προεληλύθασιν. '' 


Το θάνατο κανένας δε πρέπει να φοβάται, εκτός αν είναι εντελώς ανόητος και δειλός. 
Την αδικία όμως πρέπει να φοβάται. Γιατί, αν η ψυχή φτάσει στον `Αδη με το βάρος των χειροτέρων αδικημάτων, θα είναι γι' αυτήν η μεγαλύτερη απ' όλες τις συμφορές.

ΠΛΑΤΩΝΑΣ (Γοργίας,522Ε).

'' Αυτό μεν το αποθνήσκειν ουδείς φοβείται, όστις μη παντάπασιν αλόγιστός τε και άνανδρος εστί, το δε αδικείν φοβείται. πολλών γαρ αδικημάτων γέμοντα την ψυχήν εις `Αιδου αφικέσθαι πάντων έσχατον κακών εστίν. '' 


Τους ανθρώπους ταράζουν όχι οι καταστάσεις που περνούν, αλλά οι ιδέες που έχουν γι' αυτές. Ο θάνατος δεν είναι κάτι φοβερό, γιατί τότε θα ήταν και για το Σωκράτη. Το θάνατο τον κάνει φοβερό η ιδέα ότι είναι φοβερός.

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ (Εγχειρίδιο,V).

'' Ταράσσει τους ανθρώπους ου τα πράγματα, αλλά τα περί των πραγμάτων δόγματα, οίον ο θάνατος ουδέν δεινόν, επεί Σωκράτη αν εφαίνετο· αλλά το δόγμα το περί του θανάτου διότι δεινόν, εκείνο το δεινόν έστιν. '' 


Να μη πεις για οποιοδήποτε πράγμα ότι το "έχασα", αλλά ότι, το "απέδωσα". Πέθανε το παιδί σου; Απεδόθη. Πέθανε η γυναίκα σου; Απεδόθη. Σου κλέψανε τη περιουσία σου; Μα κι' αυτή απεδόθη. Όσο σου δίνεται να το έχεις, φρόντιζέ το, ως κάτι ξένο, όπως οι περαστικοί το ξενοδοχείο.