Ο Πλάτωνας, ο μύθος του σπηλαίου και οι επαΐοντες

Ο Πλάτωνας, ο μύθος του σπηλαίου και οι επαΐοντες

Γράφει ο Θανάσης Μπαντές

            Ο μύθος του σπηλαίου είναι λίγο – πολύ γνωστός. Άνθρωποι δεμένοι στα χέρια, στα πόδια και στον αυχένα, αδυνατώντας να στρέψουν το βλέμμα πέρα από τον τοίχο της σπηλιάς, παρακολουθούν τις σκιές που προβάλλονται θεωρώντας ότι αυτός είναι ο μοναδικός κόσμος. Πίσω τους καίει μια φωτιά κι από ένα άνοιγμα που υπάρχει κατά μήκος ολόκληρης της σπηλιάς υπάρχει δρόμος όπου περνούν διάφοροι άνθρωποι που κρατάν αντικείμενα κάθε είδους. Οι σκιές των ανθρώπων αυτών αντανακλώνται στον τοίχο κι αποτελούν τον αισθητό κόσμο των δεσμωτών, ενώ οι ήχοι που ακούγονται από τους ανθρώπους του δρόμου, που, όπως είναι φυσικό, άλλοι μιλούν κι άλλοι προχωρούν σιωπηλοί, ολοκληρώνουν την ψευδαίσθηση των δεσμωτών, δίνοντάς τους την αποτελειωτική αίσθηση της πληρότητας. Βρισκόμαστε δηλαδή μπροστά στον ορισμό του ανθρώπινου εγκλωβισμού, σε μια καθηλωτική εικόνα της ανθρώπινης άγνοιας που μετατρέπεται στην έσχατη δουλεία, καθώς η σιγουριά του φυσιολογικού που εξασφαλίζεται είναι ο ασφαλέστερος δρόμος της υποταγής. Η παράξενη αυτή αλληγορία είναι το καταστάλαγμα της πλατωνικής πεποίθησης του κόσμου των ιδεών, του μοναδικού αληθινού κόσμου που ξεπερνά όλες τις αισθήσεις και που μόνο οι μυημένοι μπορούν να αντιληφθούν, αφού τα απαίδευτα πλήθη είναι καταδικασμένα στην άγνοια. Κι αυτό ακριβώς είναι οι δεσμώτες μέσα στην αλληγορία του σπηλαίου, οι απαίδευτοι άνθρωποι, που φυσικά αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία. Τα δεσμά είναι η άγνοιά που τους καθηλώνει στην απραξία, αλλά και οι αισθήσεις που τους παραπλανούν. Οι σκιές είναι τα απεικάσματα της πραγματικότητας, που, φυσικά, δεν αξίζουν τίποτε μπροστά στον αληθινό κόσμο των ιδεών. Ολόκληρη η σπηλιά είναι ο κίβδηλος κόσμος των αισθήσεων, η πνευματική φυλακή των απαίδευτων ανθρώπων. Οι άνθρωποι του δρόμου, που αντανακλώνται ως σκιές, είναι οι ιδέες και φυσικά ο κόσμος έξω από τη σπηλιά είναι ο αληθινός κόσμος, ο κόσμος των ιδεών, με τον ήλιο να αποτελεί το αγαθό που μόνο ως θείο μπορεί να εκληφθεί. Η προσέγγιση του αγαθού γίνεται μόνο με την απαλλαγή των δεσμών, δηλαδή με τη μύηση στον κόσμο των ιδεών, δηλαδή με τη γνώση της φιλοσοφίας. Και κάπως έτσι βρισκόμαστε μπροστά στη θεοποίηση της φιλοσοφίας, της μοναδικής αληθινής γνώσης που μπορεί να οδηγήσει στην αλήθεια.

Θέλετε να κόψετε τα ρόδα μου; {16 ποιήματα του Φρειδερίκου Νίτσε}

Ο Νίτσε υπήρξε δριμύτατος επικριτής των κατεστημένων σκέψεων και τάξεων, ιδιαίτερα του Χριστιανισμού. Πληθώρα συγγραμμάτων του γράφτηκαν με οξύ και επιθετικό ύφος, χρησιμοποιώντας ευρέως αφορισμούς. Το φιλοσοφικό του έργο εκτιμήθηκε ιδιαίτερα κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, περίοδο κατά την οποία εδραιώθηκε η θέση του και αναγνωρίστηκε ως ένας από τους μείζονες φιλοσόφους.*
Ο Φρειδερίκος Βίλχελμ Νίτσε (γερμ. Friedrich Wilhelm Nietzsche) (15 Οκτωβρίου 1844 – 25 Αυγούστου 1900) ήταν σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος και φιλόλογος. Αναφέρεται συχνά ως ένας από τους πρώτους «υπαρξιστές» φιλοσόφους. Σπούδασε κλασική φιλολογία στη Βόννη και τη Λειψία. Καταγόταν από βαθιά θρησκευόμενη οικογένεια και προοριζόταν για την επιστήμη της Θεολογίας, ωστόσο η πορεία του άλλαξε κατά τα μετεφηβικά του χρόνια με αποτέλεσμα να στραφεί στο χώρο της φιλοσοφίας. Μόλις στα 25 του χρόνια διορίστηκε καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας, στην Ελβετία και από τότε ξεκίνησε το πολύμορφο συγγραφικό του έργο.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Δοκιμάστε το φαγητό μου.
Αύριο θα σας φανεί καλό.
και μεθαύριο ακόμη καλύτερο!
Κι αν τότε ζητήσετε κάτι παραπάνω
όλα τα πραγματα που έκανα παλιά
θα μου εμπνεύσουν άλλα πιο καινούργια.

ΠΑΓΟΣ

Ναι! Είναι φορές που φτιάχνω πάγο γιατί μας βοηθάει στη χώνεψη.

Αν έχετε πολλά να χωνέψετε σίγουρα θα σας αρέσει ο πάγος μου!

Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΜΟΥ
Από τότε που κουράστηκα να ψάχνω έμαθα να βρίσκω.
Από τότε που ένας άνεμος μου εναντιώθηκε ταξιδεύω με όλους τους ανέμους.

Ο Bουκεφάλας το άλογο του Μέγα Αλέξανδρου

Κανένα ίσως άλογο στην ιστορία δεν είχε την τύχη της επωνυμίας του Βουκεφάλα, του μοναδικού ίσως αλόγου που μοιράστηκε ένα μέρος από τη δόξα του αναβάτη του, ακολουθώντας και εισπράττοντας, ταυτόχρονα, την εξέλιξη της μορφής του Αλεξάνδρου από ιστορική σε μυθική, και τη μετατροπή της εκστρατείας του από συγκροτημένη χρονική αλληλουχία γεγονότων σε υπερφυσική περιήγηση στον κόσμο των θαυμάτων.



Kαβάλα στον Bουκεφάλα, ο aλέξανδρος εφορμά κατά του Δαρείου στη μάχη της Iσσού. Λεπτομέρεια από το περίφημο ψηφιδωτό στην Πομπηία («Oικία του Φούνου»), 2ος -1ος αι. π.X., αντίγραφο ζωγραφικού έργου του 4ου αι. π.X. Nάπολη, aρχαιολογικό Mουσείο. Πρόκειται για την αυθεντικότερη μάλλον απεικόνιση του αγαπημένου αλόγου του aλέξανδρου


Η μυθοπλαστική προσέγγιση και η υπερφυσική διάσταση της εκστρατείας του Αλεξάνδρου στην Ανατολή, όπως καταγράφηκε στο Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου (αλλιώς Βίος του Αλεξάνδρου του Μακεδόνος), έξι αιώνες μετά τον θάνατό του, από έναν άγνωστο aλεξανδρινό που συμβατικά ονομάζεται Ψευδοκαλλισθένης(τέλος 3ου μ.Χ. αι.),εγκαινίασε μια μεγάλη σειρά από μεταφράσεις, διασκευές και παραλλαγές του, που διέδωσαν τις περιπέτειές του, διανθίζοντάς τες με πλήθος υπερβατικών επεισοδίων άσχετων με την ιστορική πραγματικότητα. Τελευταία ανάμεσά τους, H Φυλλάδα του Μεγαλέξαντρου, τυπωμένη στα τέλη του 17ου αι., αναδείχτηκε σε αγαπημένο λαϊκό ανάγνωσμα μέχρι και τις αρχές του 20ού αιώνα.Η παλαιότερη φιλολογική μαρτυρία για τον Βουκεφάλα διασώζεται από τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου, 6) και αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίον το άλογο αγοράστηκε από τον Φίλιππο στη μυθική τιμή των δεκατριών ταλάντων. Ο Φίλιππος ήταν έτοιμος να απορρίψει την προσφορά του Φιλόνικου από τη Θεσσαλία, επειδή κανείς δεν κατάφερε να τιθασεύσει το άλογο, αλλά υποχώρησε στην επιμονή του νεαρού Αλεξάνδρου να δοκιμάσει και εκείνος, και δέχτηκε το στοίχημα που του πρότεινε, να του πληρώσει, αν δεν τα κατάφερνε, το υπέρογκο ποσό. Ο Αλέξανδρος είχε παρατηρήσει πως το ζώο τρόμαζε από τη σκιά του, καθώς την έβλεπε να σαλεύει μπροστά και γύρω του. aρπαξε λοιπόν τα χαλινάρια και έστρεψε το άλογο προς τη μεριά του ήλιου. Ο Βουκεφάλας ηρέμησε λίγο, αφού δεν έβλεπε πια τη σκιά του, κι ο Αλέξανδρος κατάφερε να τον ιππεύσει. Μαλακά στην αρχή, πιο έντονα ύστερα, τον παρότρυνε να τρέξει. O Φίλιππος και οι άλλοι παρακολουθούσαν αμίλητοι τη σκηνή. Oταν ο Αλέξανδρος επέστρεψε σοβαρός και περήφανος για το κατόρθωμά του, όλοι ζητωκραύγασαν και ο πατέρας του που δάκρυσε, λένε, από τη χαρά του, τον φίλησε και του είπε: «Γιε μου, ψάξε πια για βασίλειο αντάξιό σου. Η Μακεδονία δε σε χωράει.»

Ισοκράτης – Πέρι Αυτοχθονίας Ελλήνων

Ο Ισοκράτης (436-338 π.Χ.), σχετικά με την καταγωγή των Ελλήνων, αναφέρει: “Διότι κατοικούμε αυτήν την χώρα, χωρίς ούτε να εκδιώξουμε άλλους εξ αυτής ούτε να την καταλάβουμε έρημο ούτε να εγκατασταθούμε σε αυτήν ως ανάμεικτος ομάδα από διάφορα ανόμοια φύλα, απεναντίας είναι τόσον ευγενές και γνήσιο το γένος μας, ώστε τη χώρα, στην οποίαν είδαμε το πρώτο φως, εξακολουθούμε συνεχώς να κατοικούμε, διότι είμεθα αυτόχθονες και μόνον εμείς από όλους τούς άλλους έχουμε το δικαίωμα να προσφωνούμε την πόλη μας με τις ίδιες λέξεις, δια των οποίων προσαγορεύομε τούς πλέον γνωστούς συγγενείς”.
(Ισοκράτης, «Πανηγυρικός», 24 -25)

Και στην αρχαία ελληνική: «….Ταύτην γάρ οικούμεν ούχ εταίρους εκβαλόντες ούδην έρημον καταλαβόντες ούδην εκ πολλών εθνών μιγάδες συλλεγέντες, αλλά ούτω καλώς καί γνησίως γεγόναμεν, ώστε εξ ήσπερ έφυμεν, ταύτην έχοντες άπαντα τόν χρόνον διατελούμεν, αυτόχθονες όντες καί τών ονομάτων τοίς αυτοίς οίσπερ τούς οικειωτάτους τήν πόλιν έχοντες προσειπείν: μόνοις γαρ ημιν των Ελλήνωντην αυτήν τροφόν και πατρίδα και μητέρα καλέσαι προσήκει..»
(Ισοκράτης, «Πανηγυρικός», 24-25).

ΠΗΓΗ

10 Lessons from Albert Einstein

1. Follow Your Curiosity
“I have no special talent. I am only passionately curious.”

2. Perseverance is Priceless
“It’s not that I’m so smart; it’s just that I stay with problems longer.”

3. Focus on the Present
“Any man who can drive safely while kissing a pretty girl is simply not giving the kiss the attention it deserves.”

4. The Imagination is Powerful
“Imagination is everything. It is the preview of life’s coming attractions. Imagination is more important than knowledge.”

5. Make Mistakes
“A person who never made a mistake never tried anything new.”

6. Live in the Moment
“I never think of the future – it comes soon enough.”

7. Create Value
“Strive not to be a success, but rather to be of value.”

8. Don’t be repetitive
“Insanity: doing the same thing over and over again and expecting different results.”

9. Knowledge Comes From Experience
“Information is not knowledge. The only source of knowledge is experience.”

10. Learn the Rules and Then Play Better
“You have to learn the rules of the game. And then you have to play better than anyone else.”

“Never give up on what you really want to do. The person with big dreams is more powerful than one with all the facts.” -Albert Einstein

ΠΗΓΗ

Τα άτομα με υψηλό IQ όντως βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά

Τα άτομα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης δεν είναι απλά έξυπνα αλλά φαίνεται να επεξεργάζονται διαφορετικά και τις αισθητηριακές πληροφορίες, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως ο εγκέφαλος αυτών των ατόμων είναι αυτομάτως πιο επιλεκτικός όταν πρόκειται για την αντίληψη κινούμενων αντικειμένων, δηλαδή είναι πιθανότερο να καταστείλει μεγαλύτερη και λιγότερο σχετική κίνηση στο φόντο. Συνεπώς, τα συγκεκριμένα άτομα έχουν πιο διακριτική και όχι καλύτερη οπτική αντίληψη. Έχουν την ικανότητα να βλέπουν μικρά κινούμενα αντικείμενα αλλά δυσκολεύονται να αντιληφθούν μεγάλες κινήσεις, που γίνονται στο παρασκήνιο.

Οι ερευνητές ζήτησαν από άτομα να παρακολουθήσουν στην οθόνη του υπολογιστή διάφορα βίντεο που δείχνουν κινούμενες μπάρες και να προσδιορίσουν εάν οι μπάρες αυτές κινούνται προς τα δεξιά ή προς τα αριστερά. Η ομάδα στη συνέχεια κατέγραψε πόση ώρα έπαιζε το βίντεο μέχρι οι συμμετέχοντες να αντιληφθούν σωστά την κίνηση. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως τα άτομα με υψηλό IQ αντιλαμβάνονται την κίνηση των μικρών αντικειμένων πιο γρήγορα από τα άτομα με χαμηλότερο IQ. Ωστόσο, έκπληξη προκαλεί το γεγονός ότι όταν στα τεστ συμπεριελήφθησαν μεγαλύτερα αντικείμενα, τα αποτελέσματα έδειξαν το ακριβώς αντίθετο. Τα άτομα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης άργησαν περισσότερο να δουν αυτό που ήταν ακριβώς μπροστά τους.

Όπως αναφέρει ο Duje Tadin από το Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ, δεν είναι μία συνειδητή στρατηγική αλλά μάλλον ένας αυτόματος και ριζικά διαφορετικός τρόπος λειτουργίας του εγκεφάλου αυτών των ατόμων. Η ικανότητα να μπλοκάρουν πράγματα που μπορεί να τους διασπάσουν την προσοχή είναι πολύ χρήσιμη σε έναν κόσμο γεμάτο με περισσότερες ίσως πληροφορίες από αυτές που μπορούμε να λάβουμε και εξηγεί γιατί ορισμένοι εγκέφαλοι είναι πιο αποτελεσματικοί από άλλους.

Πηγή: Daily Mail

Κανόνη Κατερίνα, k.kanoni@eleftherotypia.net

Στο μέλλον θα «φορτώνουμε» τον εγκέφαλό μας σε υπολογιστές

«Παρακαλώ περιμένετε. Ο εγκέφαλός σας φορτώνει.» Σε λίγο περισσότερο από 30 χρόνια, οι άνθρωποι ενδεχομένως να είναι σε θέση να βλέπουν αυτό το μήνυμα στην οθόνη του υπολογιστή τους, καθώς θα μπορούν να «φορτώνουν» ολόκληρο τον εγκέφαλό τους σε υπολογιστές, πετυχαίνοντας με αυτό τον τρόπο την αθανασία… τουλάχιστον την ψηφιακή!

Αυτό υποστήριξε ο Ray Kurzwell, διευθυντής μηχανικής στη Google, κατά την ομιλία του στο Διεθνές Συνέδριο Global Futures 2045 στη Νέα Υόρκη, προσθέτοντας πως μέχρι το 2100 τα βιολογικά μέρη του ανθρώπινου σώματος θα αντικατασταθούν με μηχανικά μέρη. «Τα μη βιολογικά μέρη -δηλαδή τα μηχανικά- θα είναι τόσο ισχυρά που θα προσομοιώνουν και θα αντιλαμβάνονται πλήρως τα βιολογικά μέρη. Επομένως, ακόμα και αν τα βιολογικά μέρη πεθάνουν, δεν θα κάνει καμία διαφορά.»

Το συνέδριο διοργανώθηκε από τον ρώσο δισεκατομμυριούχο Dmitry Itskov και συμμετείχαν 23 κορυφαίοι επιστήμονες με σκοπό να συζητήσουν την προοπτική του πώς οι πληροφορίες από τον ανθρώπινο εγκέφαλο μπορούν να μεταφερθούν σε έναν υπολογιστή ώστε το ανθρώπινο μυαλό να μείνει αθάνατο ακόμα και μετά το θάνατο του βιολογικού σώματος.

Όπως ανέφερε ο ίδιος ο Itskov, μέχρι το 2045 οι λειτουργίες του εγκεφάλου, οι γνώσεις, οι αναμνήσεις και η δυνατότητα ομιλίας θα μπορούν να βγουν από ένα ετοιμοθάνατο σώμα και να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο ενός ολογράμματος, ενώ ελπίζει πως, μέσω αυτής της έρευνας, οι επιστήμονες θα μπορέσουν να κατανοήσουν καλύτερα τον ανθρώπινο εγκέφαλο και ίσως ένα μέρος της φύσης της ανθρώπινης συνείδησης.

Πηγή: Daily Mail, Huffington Post

Κανόνη Κατερίνα, k.kanoni@eleftherotypia.net

Διογένης ο Κυνικός – Ο αναρχικός της αρχαιότητος

Ο Διογένης ο «Κυνικός» (ή Κύων), γνωστός κι ως ο Διογένης ο Σινωπεύς, ήταν Έλληνας φιλόσοφος, που γεννήθηκε στη Σινώπη του Πόντου περίπου το 412 π.Χ. (σύμφωνα με άλλες πηγές το 399 π.Χ.) και θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της Κυνικής Φιλοσοφίας. Σύμφωνα με έναν θρύλο, γεννήθηκε την ημέρα που πέθανε ο Σωκράτης.

Λέγεται ότι οι Σινωπείς τον εξόρισαν γιατί παραχάραξε το τοπικό νόμισμα. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι ακολούθησε στην εξορία τον πατέρα του Ικεσία, επόπτη του νομισματοκοπείου της Σινώπης, όταν αυτός κατηγορήθηκε σαν παραχαράκτης. Ο Διογένης λόγω της εξορίας, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ως πολιτικός εξόριστος το 370 π.Χ. Συνήθως, τα καλοκαίρια έμενε στην Κόρινθο και τους χειμώνες στην Αθήνα.

Πολύ γρήγορα εντυπωσιάστηκε από τη διδασκαλία του Αντισθένη, ένας από τους πιο διαπρεπείς μαθητές του Σωκράτη και ζήτησε να γίνει μαθητής του. Λέγεται, ότι εμφανίστηκε μπροστά στον Αντισθένη, σαν τραπεζίτης, παρακαλώντας τον να τον δεχθεί ως μαθητή του. Ο Αντισθένης, φυσικά, αρνήθηκε να διδάξει έναν τραπεζίτη. Ο Διογένης επέμενε για πολύ καιρό. Ο Αντισθένης αποφάσισε να τον δεχθεί μόνο όταν τον είδε να είναι ντυμένος με κουρέλια, να κοιμάται στο χώμα και στις λάσπες, και να περιπλανιέται ζητιανεύοντας μαζί με τους άλλους ζητιάνους. Σύντομα ο Διογένης ξεπέρασε το δάσκαλό του, όχι μόνο σε φήμη, αλλά και στην αυστηρότητα του τρόπου ζωής. Θεωρείται το αρχέτυπο των Κυνικών, και μάλιστα πολλοί του αποδίδουν την καθιέρωση του Κυνικού τρόπου ζωής, αν και ο ίδιος αναγνωρίζει το χρέος του στον Αντισθένη. Η κυνική φιλοσοφία λέγεται έτσι γιατί οι κυνικοί είχαν ως έμβλημά τους τον Κύων (τον σκύλο) και έλεγαν «εμείς διαφέρουμε από τους άλλους σκύλους διότι εμείς δεν δαγκώνουμε τους εχθρούς αλλά τους φίλους, για να τους διορθώσουμε». Οι κυνικοί φιλόσοφοι πρέσβευαν την απόλυτη αμφισβήτηση των πάντων, απέρριπταν κάθε εξουσία και ήθελαν την απόλυτη ελευθερία του ανθρώπου.

Ο Διογένης δεν συγκρότησε ένα θεωρητικό σύστημα αξιών, αλλά με τις πράξεις του γελοιοποίησε, εξευτέλισε κυριολεκτικά τις κυρίαρχες κοινωνικές συμβάσεις, σε σημείο που δύσκολα θα έφτανε και ο πιο ριζοσπαστικός αναρχικός της εποχής μας. Το έδαφος είχε ήδη προλειάνει ο Αντισθένης, ο οποίος κήρυττε δημοσίως ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει κυβέρνηση, ατομική ιδιοκτησία, επίσημη θρησκεία, γάμος. Απέρριψε τη φήμη και τις τιμές, αλλά η επίδειξη του ασκητισμού του ήταν τόσο καινούργια για τους Έλληνες ώστε προσήλκυσε μεγάλη προσοχή και πολλοί έφτασαν να τον θεωρούν εξαιρετικά σοφό.

Ο Διογένης έθιξε αποκλειστικά κοινωνικά και ηθικά προβλήματα. Η διδασκαλία του ήταν ουσιαστικά επαναστατική και ανατρεπτική για την τάξη που επικρατούσε τότε. Προσπάθησε με τα επιχειρήματα του, να αλλάξει την ανθρώπινη κοινωνία που είχε διαφθαρεί. Αυτό κατά την γνώμη του θα γινόταν δυνατό, αν ο άνθρωπος επέστρεφε στην φύση. Πίστευε δηλαδή πως η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκετε στη φυσική ζωή και πως μόνο με την αυτάρκεια, την λιτότητα, την αυτογνωσία και την άσκηση μπορεί να την εξασφαλίσει. Υπήρξε είρωνας καυστικότατος και ονειδιστείς των ανθρώπινων αδυναμιών, προπάντων δε της ματαιοδοξίας και της υπεροψίας. Τρεφόταν μόνο από προσφορές των θαυμαστών του. Ο Διογένης ο Λαέρτιος παραθέτει μεγάλο κατάλογο από έργα του Διογένη του Κύνου από τα οποία σώζονται αρκετά δυστυχώς όχι στη Ελληνική.

Ο Διογένης πίστευε πως ο άνθρωπος είναι από τη Φύση εφοδιασμένος με όλα όσα χρειάζεται και δεν έχει ανάγκη από περιττά πράγματα. Μόνος του δημιουργεί για τον εαυτό του πλήθος τεχνητές ανάγκες και επιθυμίες, που τελικά τον υποδουλώνουν. Για τον Διογένη μόνο η ικανοποίηση των φυσικών αναγκών οδηγεί στην ευτυχία και καμία σωματική ανάγκη δεν μπορεί να θεωρηθεί ανήθικη, αφού η φύση τις δημιουργεί όλες. Ωστόσο, οι φυσικές ανάγκες μπορούν να δαμαστούν με την άσκηση, δηλαδή με το να ασκεί κάποιος το σώμα του, ώστε να περιορίζονται οι ανάγκες του στο ελάχιστο δυνατό. Αυτό θα βοηθήσει τον άνθρωπο να αποκτήσει αυτάρκεια: όσο πιο λίγες και απλές είναι οι ανάγκες του, τόσο πιο εύκολα θα μπορεί να τις ικανοποιεί. Η παράδοση στις σωματικές απολαύσεις συνιστά αδυναμία αλλά και αδικία. Στον ευτραφή ρήτορα Αναξιμένη έλεγε σαρκαστικά ο Διογένης: «Αναξιμένη, δώσε λίγη κοιλιά και στους φτωχούς».

480 π.Χ. : Σημεία και θαύματα σώζουν τους Δελφούς

Ηρόδοτος, Ἱστορίαι 8.35 – 39 [Μτφρ. Άγγελου Σ. Βλάχου : Ηροδότου Η ιστορία των Περσικών Πολέμων, Ωκεανίδα, Αθήνα 2005]

Τον Αύγουστο του 480 π.Χ., μετά τις Θερμοπύλες, ο στρατός του Ξέρξη ξεχύνεται στην Λοκρίδα, τη Φωκίδα και τη Βοιωτία, χωρίς να συναντήσει πουθενά αντίσταση. Οι Θηβαίοι και οι περισσότεροι από τους άλλους Βοιωτούς “μηδίζουν”, υποτάσσονται στους Πέρσες. Προορισμός των Περσών είναι η Αθήνα, την οποία – άδεια σχεδόν από κατοίκους – θα καταλάβουν τον Σεπτέμβριο. Σε αυτή την πορεία προς την Αττική, ένα τμήμα του περσικού στρατού θρυλείται πως αποσπάστηκε από το κύριο στράτευμα και κατευθύνθηκε προς τους Δελφούς, με σκοπό να λαφυραγωγήσει το φημισμένο σε Ελλάδα και Ανατολή για τα πλούσια αναθήματά του ιερό. Δεν πρέπει να δοθεί μεγάλη πίστη στην όλη ιστορία. Είναι μάλλον βέβαιο πως οι Πέρσες, αν δεν κατέλαβαν τους Δελφούς, τουλάχιστον εξασφάλισαν τον έλεγχο της περιοχής. Αλλά αποκλείεται να δόθηκε από τον Ξέρξη εντολή (ή έστω να επέτρεψε) να λεηλατηθεί το ιερό, διότι έτσι θα φούντωνε ακόμη περισσότερο η ελληνική αντίσταση, δεδομένης της πανελλήνιας αίγλης του μαντείου. Δεν υπάρχουν, εξάλλου, αρχαιολογικές ενδείξεις για λεηλασίες και καταστροφές στο ιερό κατά την περίοδο εκείνη. Η αφήγηση του Ηροδότου στηρίζεται πιθανώτατα σε ελάχιστα αξιόπιστες προφορικές μαρτυρίες των ίδιων των κατοίκων των Δελφών. Η αρχική ηττοπάθεια του μαντείου (είχε δώσει π.χ. χρησμό στους Αθηναίους που με λίγα λόγια τους έλεγε πως κάθε αντίσταση είναι μάταιη) ενόχλησε τους Έλληνες, που, αν μη τι άλλο, περίμεναν στήριξη από το μαντείο στον αγώνα τους κατά των Περσών. Δεν έχει νόημα να συζητήσουμε εδώ το αν οι Δελφοί μήδισαν, δωροδοκήθηκαν από τους Πέρσες ή απλώς τήρησαν στάση ουδετερότητας. Μετά την τελική νίκη των Ελλήνων, πάντως,  είναι λογικό να ήθελαν και οι Δελφοί να προβάλλουν την εικόνα της ενεργητικής αντίστασης (κατοίκων, αλλά και θεών και ηρώων της περιοχής) εναντίον των εισβολέων.

35 …[Το εν λόγω τμήμα του περσικού στρατού] ξεκίνησε με οδηγούς κατευθυνόμενο προς το ιερό των Δελφών, έχοντας τον Παρνασσό στα δεξιά του. Αυτοί κατέστρεψαν όλες τις περιοχές της Φωκίδος από τις οποίες πέρασαν. Έκαψαν τις πολιτείες Πανοπέα, Δαύλια και Αιολίδα. Χωρίστηκαν από τον υπόλοιπο στρατό και ακολούθησαν αυτήν την διαδρομή για να συλήσουν το ιερό των Δελφών και να προσφέρουν τους θησαυρούς στον βασιλιά Ξέρξη. Καθώς έχω πληροφορηθεί, ο Ξέρξης γνώριζε όλα τα αξιόλογα αναθήματα που βρίσκονταν στο ιερό – τα γνώριζε καλύτερα από όσα είχε αφήσει στα παλάτια του, γιατί πολλοί του μιλούσαν συχνά για τ’ αναθήματα του Κροίσου, του γιού του Αλυάττη (ο Κροίσος, βασιλιάς των Λυδών κατά τον 6ο π.Χ. αι., είχε προσφέρει πολύτιμα αναθήματα στους Δελφούς, στα οποία αναφέρεται ο Ηρόδοτος στο 1ο βιβλίο του έργου του.  Από την στιγμή που το βασίλειό του υποτάχθηκε στους Πέρσες, ο Κροίσος παρέμεινε αιχμάλωτος στην αυλή του Πέρση βασιλιά Κύρου – προγόνου του Ξέρξη. Φαίνεται πως οι Πέρσες ήδη από τότε γνώριζαν για τον τεράστιο πλούτο που υπήρχε στους Δελφούς).

36 Μόλις το έμαθαν οι Δελφοί τρομοκρατήθηκαν και μέσα στη

Φίλιππος Β’ της Μακεδονίας

Ο Φίλιππος της Μακεδονίας ή Φίλιππος Β’ o Μακεδών, ήταν ο βασιλιάς που έκανε την Μακεδονία ισχυρό κράτος, ένωσε υπό την ηγεμονία του τα υπόλοιπα ελληνικά κράτη και προετοίμασε στην ουσία την κατάκτηση της Περσίας και του μεγαλύτερου μέρους του τότε γνωστού κόσμου από τον γιό του Μέγα Αλέξανδρο.

Ο Φίλιππος Β’ γεννήθηκε το 382 π.Χ. στην Πέλλα, ήταν τριτότοκος γιος του βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα Γ’ και της Ευρυδίκης και ο ισχυρότερος και επιφανέστερος Έλληνας της εποχής του, ένας ηγέτης, σημαδεμένος από τις μάχες της νεότητας του. Mε μία σειρά θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων στο σύνολο της δομής του βασιλείου του κατάφερε να εισέλθει δυναμικά στο προσκήνιο των ελληνικών υποθέσεων στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Αφού αναδιοργάνωσε ριζικά το στρατό του, εισάγοντας μεταξύ άλλων τη σάρισα και επινοώντας καινούργιες τακτικές για τη φάλαγγα των οπλιτών, προχώρησε σε κεραυνοβόλες επιθετικές ενέργειες εναντίον των βόρειων, δυτικών και ανατολικών γειτόνων του. Ο αναγεννημένος στρατός πέτυχε τότε τις πρώτες του νίκες, εξουδετερώνοντας οριστικά τις ληστρικές επιδρομές των βαλκανικών λαών που περιέβαλλαν τη Μακεδονία. Δημιούργησε έτσι στη χερσόνησο του Αίμου ένα μεγάλο κράτος με σχέσεις συμμαχίας, υποτέλειας ή υποταγής με τους παρακάτω λαούς: Ιλλυριοί, Παίονες, Τριβαλλοί, Θράκες, Γέτες, Σκύθες.

Στο νότο και στις σχέσεις με τους Έλληνες -ήδη από το 346 π.Χ.- προσπάθησε να τους πείσει με τη δύναμη της διπλωματίας για ένωση και κοινή εκστρατεία κατά των Περσών με κυριότερο σύμμαχο ως το 338 π.Χ. τη Θήβα, αλλά και με υπολογίσιμους αντιπάλους την Αθήνα και τηΣπάρτη. Κατά τη διάρκεια του Γ’ Ιερού Πολέμου (355-352 π.Χ.) συγκρούστηκε με την ανερχόμενη δύναμη της Φωκίδας και τον τύραννο των Φερρών, και παρά τις αρχικές του αποτυχίες κατάφερε να τους νικήσει στη μάχη του Κρόκιου Πεδίου το 352 π.Χ. πετυχαίνοντας παράλληλα άλλες δύο νίκες στο στρατιωτικό και το διπλωματικό πεδίο: την υποταγή τηςΘεσσαλίας στη Μακεδονία (άρα και την ένταξη του περίφημου θεσσαλικού ιππικού στο στρατό του) και την αποδοχή της Μακεδονίας ως μέλους του Αμφικτυονικού Συνεδρίου των Δελφών, προβάλλοντας έτσι την Μακεδονία ως πρωταγωνιστική δύναμη σταθερότητας στα ελληνικά πράγματα. Όμως μόλις το 338 π.Χ., μετά την ιδιαίτερης σκληρότητας μάχη της Χαιρώνειας, κατάφερε ο Φίλιππος να ενώσει τους Έλληνες. Στη μάχη αυτή ο Φίλιππος μαζί με τον Αλέξανδρο, που διοικούσε ένα τμήμα του στρατού, αντιμετώπισε το συνασπισμό Αθηναίων, Θηβαίων και όλων σχεδόν των νότιων Ελλήνων και τους νίκησε. Ύστερα, με το συνέδριο της Κορίνθου, ένωσε τους Έλληνες και πολιτικά, εκτός από τη Σπάρτη, που επέλεξε την απομόνωση και τη συνεχή αντιπαράθεση με τους Μακεδόνες, και την ουδέτερη Κρήτη.

O Φίλιππος, έχοντας διώξει την Ολυμπιάδα, παντρεύτηκε μια Μακεδόνισσα πριγκίπισσα, την Κλεοπάτρα, ανιψιά του Αττάλου. Στο γαμήλιο γλέντι ο Άτταλος εύχεται στο ζευγάρι να αποκτήσει γρήγορα ένα νόμιμο διάδοχο (αποκαλώντας έμμεσα τον Αλέξανδρο νόθο). Ο Αλέξανδρος αδειάζει το ποτήρι του στο πρόσωπο του Αττάλου και ξεσπά ένας φοβερός καυγάς. Ο Φίλιππος, μεθυσμένος, τραβά το ξίφος του αλλά σκοντάφτει και πέφτει κάτω. Ο Αλέξανδρος σχολιάζει «δείτε τον άνθρωπο που θέλει να περάσει στην Ασία και δεν μπορεί να περάσει πάνω από ένα τραπέζι».

Ο Αλέξανδρος και η Ολυμπιάδα καταφεύγουν στο σπίτι του πατέρα της στην Ήπειρο. Η φυγή του Αλέξανδρου χαλάει τα σχέδια του Φιλίππου, που δεν μπορεί να εκστρατεύσει χωρίς αντιβασιλέα. Ο Αλέξανδρος αργότερα γύρισε και ο Φίλιππος ξανάρχισε τα σχέδιά του στέλνοντας τον Ιούνιο του 336 π.Χ. στον Ελλήσποντο τον Άτταλο και τον Παρμενίωνα με 10.000 στρατό, για να προετοιμάσουν την εκστρατεία.

Ακολούθως οργάνωσε τον εορτασμό για τους γάμους της κόρης του Κλεοπάτρας με το βασιλιά των Μολοσσών, Αλέξανδρο Α’, στο θέατρο των Αιγών. Σύμφωνα με τον Διόδωρο, σε μια επίδειξη δύναμης ο Φίλιππος έκανε την είσοδό του στο θέατρο χωρίς την φρουρά του. Τότε όμως δολοφονήθηκε από έναν από τους πιο έμπιστους σωματοφύλακές του, τον Παυσανία. Ο Παυσανίας σκοτώθηκε λίγα λεπτά αργότερα από τους διώκτες του. Ο Αλέξανδρος είναι ο μόνος πιθανός διάδοχος και με την υποστήριξη του Αντίπατρου, που εκτελούσε χρέη “πρωθυπουργού” ανακηρύχθηκε από τον στρατό νέος βασιλιάς. Οι λόγοι και οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας δεν έγιναν γνωστοί. Αναφέρεται ότι ο Παυσανίας ήταν πρώην εραστής του Φιλίππου και ήθελε να τον εκδικηθεί για μια προσβολή που του είχε γίνει. Φαίνεται όμως ότι είχε συνεργούς, πράγμα που στρέφει τις υποψίες είτε στους Πέρσες, που ήθελαν να αποτρέψουν την εισβολή στο κράτος τους, είτε στην Ολυμπιάδα, που αισθανόταν ταπεινωμένη επειδή ο Φίλλιπος την είχε χωρίσει για μία νεότερη και ανηψιά του στρατηγούΑττάλου. Θα μπορούσαν όμως να είναι κάποιοι εσωτερικοί αντίπαλοι του Φιλίππου στην Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα.

Ο τάφος του Φιλίππου

Στις 8 Νοεμβρίου, 1977, ο αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος ανακοίνωσε την ανακάλυψη του ασύλητου τάφου του Φιλίππου Β’ στην Βεργίνα της Ημαθίας. Τα ευρήματα του τάφου αργότερα συμπεριλήφθηκαν στην έκθεση «Αναζητώντας τον Αλέξανδρο» που έγινε σε τέσσερις πόλεις των Η.Π.Α. από το 1980 ως το 1982. Αν και είναι ανακάλυψη μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας, η ταυτοποίηση του τάφου του Φιλίππου έχει αμφισβητηθεί. Αρκετούς υποστηρικτές έχει η άποψη ότι πρόκειται για τον τάφο του Φιλίππου Γ΄ του Αρριδαίου.

ΠΗΓΗ

Θερμοπύλες, “ὦ ξεῖν᾽, ἀγγέλλειν…

Ζακ Λουί Νταβίντ, "Ο Λεωνίδας στις Θερμοπύλες", 1814, Λούβρο Παρίσι

Θερμοπύλες, 10 Αυγούστου 480 π.Χ. Ο πολεμικός ανταποκριτής Ηρόδοτος ήταν 5 χρονών όταν συνέβη η μητέρα των μαχών, η μήτρα της ελευθερίας, το αιωνιότερο σύμβολο του αγώνα για τα ιδανικά. Να πώς περιγράφει (αυτολεξεί σε εκπληκτική μετάφραση)  τη συγκλονιστικότερη στην παγκόσμια ιστορία σύγκρουση-γενέτειρα ηρώων :

” 202. Η ελληνική δύναμη που περίμενε την άφιξη του Ξέρξη απαρτιζόταν από τα εξής τμήματα: τριακόσιους πεζούς με βαρύ οπλισμό από τη Σπάρτη, πεντακόσιους από την Τεγέα κι άλλους τόσους από τη Μαντίνεια, εκατόν είκοσι από τον Ορχομενό της Αρκαδίας και χίλιους από την υπόλοιπη Αρκαδία· από την Κόρινθο υπήρχαν τετρακόσιοι άνδρες, από τον Φλειούντα άλλοι διακόσιοι και από τις Μυκήνες οδόντα. Εκτός απ’ αυτά τα στρατεύματα από την Πελοπόννησο, υπήρχαν ακόμα τμήματα από τη Βοιωτία, με επτακόσιους άνδρες από τις Θεσπιές κι άλλους τετρακόσιους από τη Θήβα.

203. Οι Οπούντιοι Λοκροί και Οι Φωκείς υπάκουσαν επίσης στο πολεμικό κάλε

Ο μύθος του Σίσυφου – Αλμπέρ Καμύ

Το παρακάτω δοκίμιο είναι μια κριτική απέναντι στις μονολιθικές αλήθειες της ζωής μας. Ο χρόνος,- το σήμερα, το χθες, το αύριο κάτω από την κριτική σκέψη του Καμύ πέρνουν μια διαφορετική όψη. Λέμε πως γνωρίζουμε τον κόσμο, πως γνωρίζουμε τον εαυτό μας, τα θέλω μας, τα πιστεύω μας όμως είναι αλήθεια ή μήπως καθημερινά αναθεωρούμε τα πάντα, ακόμη και την άποψη για τον ίδιο μας τον εαυτό; Η λογική του παραλόγου έχει εισχωρήσει στον σύγχρονο τρόπο ζωής μας και έχει γίνει δεύτερη φύση μας.

Μέσα από την καθημερινότητα μας ξεχνάμε τα σημαντικά και απασχολούμαστε με τα ασήμαντα και αδιάφορα της ζωής. Δίνουμε στους άλλους μα και στον εαυτό μας ψευδείς υποσχέσεις για το μέλλον- όπου μεταθέτουμε τις στιγμές ευτυχίας μας, τις στιγμές που πραγματικά αξίζουν για να τακτοποιήσουμε τα καθημερινά μας προβλήματα και αν ξαφνικά μας έδινε κάποιος ένα μέσο για να αντιληφθούμε τα πράγματα από την ρεαλιστική τους πλευρά κι όχι μέσα από τη συναισθηματική μας “όραση” θα γελούσαμε με την ασημαντότητά τους. Και τελικά έρχεται μια μέρα που δεν έχει επιστροφή, μια ημέρα που έχουμε ελάχιστους χτύπους στο ρολόι της ζωής μας και δεν έχουμε προλάβει καν να πούμε ένα σ’αγαπώ στους ανθρώπους που αγαπάμε, δεν έχουμε προλάβει να ζήσουμε ένα ηλιοβασίλεμα αγκαλιά με τον σύντροφό μας, πιασμένοι χέρι-χέρι σε μια άγνωστη παραλία, δεν έχουμε προλάβει να δώσουμε μα και να πάρουμε χαμόγελα από τον κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε και αναπνέουμε..

Ακολουθούν τα αποσπάσματα :

“… Όλες τις μέρες μιας άφεγγης ζωής ο χρόνος μας ανέχεται. Έρχεται όμως πάντα η στιγμή που πρέπει να τον ανεχτούμε και να τον υπομείνουμε εμείς. Ζούμε με το μέλλον: “αύριο”, “αργότερα”, “όταν σου δοθεί μια ευκαιρία”, “με τον καιρό θα καταλάβεις”. Αυτές οι ανακολουθίες είναι περίεργες αφού θα πεθάνουμε. Αλλά φτάνει η μέρα που ο άνθρωπος διαπιστώνει πως είναι τριάντα χρονών. Επιβεβαιώνει έτσι τη νιότη του. Την ίδια όμως στιγμή συγκρίνει τον εαυτό του με το χρόνο. Παίρνει θέση μέσα σ’ αυτόν. Αναγνωρίζει πως βρίσκεται σε μια κρίσιμη στιγμή και παραδέχεται πως έχει χρέος να την περάσει. Ανήκει στο χρόνο και τρομοκρατημένος βλέπει στο πρόσωπο του χρόνου το χειρότερο εχθρό του. Αύριο, επιθυμούσε το αύριο, τη στιγμή που έπρεπε να μην το ήθελε μ’ όλο του το είναι. Αυτή η επανάσταση της σάρκας αποτελεί το παράλογο [Όχι όμως κυριολεκτικά. Δε δίνω έναν ορισμό, απαριθμώ συναισθήματα, ανεκτά απ' το παράλογο. Αλλά το τέλος της απαρίθμησης δε σημαίνει κι εξάντληση του παράλογου].

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΟΠΩΣ ΕΚΦΡΑΣΤΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ

Ο Martin Heidegger παρατήρησε ότι η αρχή όλων των φιλοσοφικών προβλημάτων βρίσκεται στους Προσωκρατικούς. Και οι απαντήσεις που έδωσαν; Διαμόρφωσαν απλώς τις βάσεις του ευρωπαϊκού ορθολογισμού; Ή διαπνέονται από μια υπερχρονική κριτική και λογική στάση, που εξακολουθεί να φωτίζει και σήμερα τα σύγχρονα προβλήματα του ανθρώπου, είτε αυτά λέγονται ελευθερία ή περιβάλλον είτε φιλοσοφία ή φυσικές επιστήμες με τις πιο σύγχρονες θεωρίες τους περί συμμετριών, χάους, δυναμικής, αλληλεπιδράσεων, στοιχειωδών σωματιδίων, δημιουργίας του σύμπαντος, δυϊσμού, ολιστικής κ.α.;

  Η φιλοσοφία της Ζωής

όπως εκφράστηκε από τον Αβδηρίτη στοχαστή

                               Δημόκριτο (c. 460-370 π.Χ.)